Chính phủ Nhật thông qua chương trình thực tập sinh mới để thu hút lao động nước ngoài
 |
| Lao động nước ngoài trên thuyền đánh cá neo đậu tại cảng cá Tomari ở Naha, đảo Okinawa, Nhật Bản (hình chụp ngày 1/6/2023). |
Chính phủ Nhật Bản hôm 9/2 thông qua kế hoạch loại bỏ chương trình thực tập sinh nước ngoài hiện tại, vốn bị chỉ trích là vỏ bọc cho việc nhập khẩu lao động giá rẻ, và thay thế bằng một hệ thống mà họ cho rằng sẽ thực sự dạy các kỹ năng và bảo vệ quyền lợi của người học việc. Nhật Bản đang nỗ lực tìm kiếm thêm lao động nước ngoài để bổ sung cho lực lượng lao động đang già nua và đang bị thu hẹp của mình.
Theo chương trình mới được chấp thuận tại cuộc họp của các bộ trưởng Nội các liên quan, những người tới Nhật bằng visa thực tập sinh 3 năm sẽ có thể nâng cấp lên phạm trù công nhân lành nghề vốn cho phép họ ở lại tới 5 năm và có thể có được quyền thường trú.
Dân số 126 triệu người của Nhật Bản đang già đi và sụt giảm nhanh chóng, trong khi nhiều ngành công nghiệp thiếu nhân lực, bao gồm dịch vụ, sản xuất và xây dựng, phụ thuộc nhiều vào thực tập sinh và sinh viên nước ngoài. Nhật Bản cũng cấp visa cho một số chuyên gia có kỹ năng cao, thường đến từ phương Tây.
Chương trình Đào tạo Thực tập sinh Kỹ thuật hiện nay, vốn được đưa ra vào năm 1993 như một cách chuyển giao kỹ năng cho các nước đang phát triển thông qua đào tạo thanh niên, đã bị chỉ trích là một kế hoạch nhập khẩu lao động giá rẻ với những điều kiện lạm dụng và lợi ích bất bình đẳng. Theo dữ liệu của chính phủ, tính đến tháng 6 năm ngoái, gần 360.000 học viên đã tham gia chương trình, hầu hết đến từ Việt Nam, tiếp theo là Indonesia và Philippines.
Kế hoạch mới, vẫn cần được quốc hội phê chuẩn, tuân theo khuyến nghị của một hội đồng chính phủ vào năm ngoái rằng hệ thống hiện tại phải bị bãi bỏ sau khi có báo cáo về tình trạng lạm dụng tràn lan, vi phạm quyền lao động và các hành vi ngược đãi khác.
Chương trình mới sẽ tiếp tục hạn chế các loại công việc dành cho thực tập sinh nước ngoài, vì đảng cầm quyền bảo thủ vẫn chưa sẵn sàng cho phép chính sách di trú cởi mở hơn.
Sự thiếu đa dạng và toàn diện của Nhật Bản cũng như mức lương tương đối thấp đã khiến nước này kém hấp dẫn hơn đối với người lao động nước ngoài, những người đang ngày càng lựa chọn các quốc gia châu Á khác như Hàn Quốc.
Thủ tướng Fumio Kishida phát biểu tại cuộc họp Nội các nơi chính sách mới được thông qua: “Chính phủ tìm cách tạo ra một xã hội hòa nhập và chúng tôi muốn biến Nhật Bản thành một quốc gia mà người lao động nước ngoài sẽ lựa chọn”.
Chương trình hiện tại cấm thực tập sinh thay đổi nơi làm việc, một quy định khiến hàng nghìn người phải bỏ trốn khỏi người chủ do không được trả lương, bị quấy rối và bị ngược đãi. Hệ thống mới sẽ cho phép họ thay đổi công việc sau khi làm việc từ một đến hai năm, nhưng phải là cùng một loại công việc.
Những người đăng ký vào hệ thống thực tập sinh mới cũng sẽ phải vượt qua bài kiểm tra trình độ tiếng Nhật.
Nhận xét