Mỹ lên án ý định của Taliban khôi phục hình phạt hành quyết, chặt tay chân
 |
| Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price |
N
gười phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price ngày thứ Sáu rằng Washington lên án bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất những phát biểu được cho là của một quan chức Taliban, người nói rằng nhóm này sẽ khôi phục hình phạt chặt tay chân và hành quyết ở Afghanistan.
Họp báo qua điện thoại, ông Price phản hồi những phát biểu của thủ lĩnh Taliban Mullah Nooruddin Turabi với hãng tin AP, nói rằng các hình phạt này “là vi phạm nhân quyền rõ ràng.”
“Chúng tôi quyết cùng cộng đồng quốc tế buộc những thủ phạm gây ra những vụ ngược đãi này, hay bất cứ vụ ngược đãi nào, phải chịu trách nhiệm,” ông Price nói.
Washington đã nói rằng bất cứ sự công nhận tiềm năng nào đối với chính phủ mới do Taliban lãnh đạo ở Kabul, thay thế chính phủ được phương Tây hậu thuẫn đã sụp đổ vào tháng trước, sẽ phụ thuộc vào sự tôn trọng nhân quyền.
“Chúng tôi đang theo dõi rất sát,” ông Price nói, “và không chỉ lắng nghe những thông báo được đưa ra mà còn theo dõi rất sát hành vi của Taliban."
Nhận xét
Có hai thế hệ theo hai khuynh hướng khác nhau ở Afghanistan trong thời gian chiến tranh 20 năm qua. Thế hệ ông cựu tổng thống và nhiều người trong chính quyền do Mỹ ủng hộ là thế hệ người Afghanistan muốn canh tân đất nước theo mô hình các nước Tây Phương. Còn những người theo Taliban thì muốn kéo Afghanistan trở lại văn hóa của các thế kỷ trước.
Thế hệ muốn canh tân như Tây Phương là thế hệ được vua Afghanistan cho đi du học các nước Tây Phương vào thập niên 1960, 1970. Khi cộng sản cướp chính quyền vào năm 1978, rồi Liên Xô đem quân sang, chiến tranh nổ ra thì những người đi du học không trở về nước. Năm 2001, khi Mỹ đem quân vào đánh đuổi Taliban và Al Qaeda thì những người này về nước phục vụ trong chính quyền và trong các tổ chức dân sự.
Ở Afghanistan, cũng như nhiều nước khác, người dân ở thành thị tiếp xúc với các nền văn hóa khác nên cởi mở hơn, trong khi người dân ở nông thôn thì trung thành với văn hóa cổ truyền của mình .
Có hai thế hệ theo hai khuynh hướng khác nhau ở Afghanistan trong thời gian chiến tranh 20 năm qua. Thế hệ ông cựu tổng thống và nhiều người trong chính quyền do Mỹ ủng hộ là thế hệ người Afghanistan muốn canh tân đất nước theo mô hình các nước Tây Phương. Còn những người theo Taliban thì muốn kéo Afghanistan trở lại văn hóa của các thế kỷ trước.
Thế hệ muốn canh tân như Tây Phương là thế hệ được vua Afghanistan cho đi du học các nước Tây Phương vào thập niên 1960, 1970. Khi cộng sản cướp chính quyền vào năm 1978, rồi Liên Xô đem quân sang, chiến tranh nổ ra thì những người đi du học không trở về nước. Năm 2001, khi Mỹ đem quân vào đánh đuổi Taliban và Al Qaeda thì những người này về nước phục vụ trong chính quyền và trong các tổ chức dân sự.
Những người Taliban là những người ở miền Nam Afghanistan, giáp giới với Pakistan. Khi chiến tranh với Liên Xô xảy ra, hàng triệu người phải tỵ nạn chiến tranh ở trong các trại tỵ nạn ở miền Nam. Một số giáo sĩ Hồi Giáo thấy các trẻ em trong trại tỵ nạn không có trường học, không ai dạy dỗ nên họ mở trường dạy học. Họ dạy các em giáo lý của Hồi Giáo và đào tạo lên một thế hệ nhiệt thành tin tưởng vào Hồi Giáo và nếp sống của xã hội Hồi Giáo đã có từ hàng trăm năm nay. Vì cộng sản chủ trương tiêu diệt tôn giáo nên các giáo sĩ xem việc đánh đuổi Liên Xô là để bảo vệ văn hóa của Afghanistan . Đến khi người Mỹ đem quân vào thì những người Taliban nhìn người Mỹ cũng như là người Liên Xô, mặc dù Mỹ không chủ trương tiêu diệt tôn giáo .
Taliban là người đã chiến đấu để bảo vệ nếp sống văn hóa Hồi Giáo đã có hàng trăm năm. Vì vậy họ sẽ cai trị theo lối đó, nghĩa là phục hồi lại việc áp dụng luật Sharia. Mà cai trị theo lối cổ thì sẽ có các hình phạt mà ngày nay nhiều nước không làm nữa. Chẳng hạn như ngoại tình bị ném đá cho chết, ăn trộm bị chặt ngón tay, phụ nữ không được đi ra ngoài một mình mà không có đàn ông đi theo, phụ nữ không được đi học, không ra làm việc bên ngoài.
Thời vua cai trị vào thập niên 1970 trở về trước thì chính quyền Afghanistan cũng không cai trị theo luật Sharia mà cai trị theo luật lệ như người Anh đã cai trị trước khi trả độc lập cho Afghanistan. Có một giai đoạn, Afghanistan có chế độ đa đảng, có quốc hội và bầu cử, nghĩa là theo chế độ quân chủ lập hiến, như Anh hay Nhật. Nhưng cách cai trị theo Tây Phương chỉ có ở một số địa phương, còn ở các vùng xa xôi, rừng núi chập chùng, giao thông khó khăn thì vẫn có các bộ tộc theo nếp sống cổ của Hồi Giáo. Quyền lực của nhà vua không lan đến đó. Phong trào Taliban là những người theo lối sống cổ chỗi dậy, muốn toàn thể Afghanistan theo cách cai trị của họ.
Các nước văn minh vì lòng nhân đạo, muốn dùng ngoại giao để cứu người dân nhưng xem chừng là vô ích, vì muốn những tên đồ tể mang bản chất khủng bố quy y cửa Phật là điều bất khả.
Tiêu diệt quân khủng bố Taliban không những giúp được người dân nước sở tại mà còn loại trừ được mầm tai họa cho nền văn minh nhân loại.
Bụi đời Trần văn Trụi